Bası yarası; deri veya deri altı dokularda, sıklıkla kemik çıkıntılar üzerinde, basınç ile ya da basınçla birlikte olan makaslama ve sürtünme ile oluşan yerel doku hasarıdır. Bası yaraları yumuşak dokuya uygulanan aşırı ve uzun süreli basınç nedeniyle yumuşak doku kan akışını tıkanması sonucu meydana gelir. Makaslanma ve sürtünme de nedenler arasındadır. Bası yaralarının kliniği geniş bir yelpazeye sahip olup, yüzeyle cilt kaybından, altta yatan yağ, kas, kemik ve eklemlerin ilerleyici yıkımına kadar uzanım gösterir. Tedavi edilmeden ilerlemesine izin verilirse, sepsis gelişebilir ve ölümle sonuçlanabilir.
Bası yarası yaşayan yaşlı bireylerin, yaşam kalitesini etkilemekte ve sağlık bakım maliyetini arttırmakla beraber hastanın sepsis gelişmesi, yara iyileşmesini sağlamak için uygulamalar ya da cerrahi müdahale gerektirmesi gibi nedenlerden dolayı hastanın fiziksel sağlığını etkileyerek yaşamını tehdit etmektedir. Hastanın bağımsızlığını kaybetmesine ve sosyal izolasyon gibi psikolojik problemler yaşamasına neden olmaktadır.
Bası yarası oluşmaması için nasıl önlemler alınmalı ve bakım süreci nedir?
Bası yarası, sağlık bakım sisteminde kalite göstergelerinden biri olarak ele alınmakta olup, önlenmesi ve tedavisi multi disipliner ekip yaklaşımını gerektirmektedir. Hastanın 2 saat aralıklar hemşireler ve hasta bakıcılar tarafından pozisyon sağlanması.
Yatan hastanın, tedavi sürecinde uzun süreli basınca maruz bırakılmaması adına rutin kontroller eşliğinde hastanın yatış pozisyonun 24 saat takibinin sağlanması.
Hastanın, protein takviyesinin yapılması ve düzenli sıvı tüketiminin sağlanması.
Hastanın kan akışının sağlanması için, fiziksel aktiviteler, derinin dolaşımını ve dayanıklılığını arttırmak amacıyla masaj uygulanmalıdır.
Tedavi sürecinde doktor ve yatak yarası uzmanı bakım hemşiresi tarafından bir tedavi planı oluşturulduktan sonra bu plan doğrultusunda günlük olarak belli bir düzenle ilerlenmelidir. Hastanın yara tipine göre yaranın iyileşme sürecini hızlandıracak ilaçlar ve yardımcı ilaçlı bant uygulamalarından faydalanılabilir.